«Sağlıklı, Mutlu ve Zinde Bir Hayat İçin
Haber Portalımızı Takip Edin...»

EN | DE

Aşırı Vücut Yağının Etkileri DüÅŸünüldüÄŸünden Daha Kötü

Kısa süre önce sonuçları açıklanan bir çalışma1, aşırı kilonun saÄŸlık açısından yarattığı risklerin tahmin edilenden çok daha fazla olduÄŸunu ortaya çıkardı. 

Åžimdiye dek, hafif kilo fazlalığının ciddi bir saÄŸlık sorunu yaratmayacağı, hatta 60 yaşın üzerindekilerde yararlı bile olabileceÄŸi düÅŸünülüyordu. 

Ancak bu düÅŸünceyi destekleyen çalışmaların bazı eksik yönleri vardı. ÖrneÄŸin, BMI’si düÅŸük olan bazı kiÅŸilerin zaten saÄŸlıklı olmadıkları, ya da yakın gelecekte, kronik stres, sigara içimi, yüksek alkol tüketimi gibi faktörler nedeniyle hastalanma risklerinin yüksek olabileceÄŸi göz önünde bulundurulmamıştı.

BMI’nin saÄŸlık sorunlarıyla doÄŸrudan baÄŸlantılı olduÄŸu görünmektedir: Vücuttaki yaÄŸ miktarı ne kadar fazlaysa, mortalite riski o kadar yüksektir.  

Bunun nedeni, yaÄŸ dokularından çok sayıda kimyasal maddenin ve hormonun salgılanmasıdır.   

Yapısı, düÅŸündüÄŸümüzden daha karmaşık olan yaÄŸ dokularının aşın derecede artması, sayısız mekanizmanın düzeninin bozulmasına ve visseral yağın vücudun belli bölgelerinde birikmesine neden olur. Bunun sonucunda, pro-inflamatuvar etkisi olan sitokinlerin aşırı salgılanmasıyla (kronik inflamasyonla ve yaÅŸlanma sürecinin hızlanmasıyla sonuçlanır) tip 2 diyabete sebep olan insülin direnciyle, hipertansiyonla, kan damarlarında oluÅŸturduÄŸu deÄŸiÅŸiklikler ve tromboz nedeniyle kardiyovasküler problemlere yol açan kan lipid düzeylerindeki artışla karşılaÅŸabiliriz.  

YaÄŸ Hücrelerinin Hacmini Nasıl Azaltabiliriz? 

Yiyecekler, sindirim esnasında, daha uygun ÅŸekilde kullanılmak üzere parçalanır ve enerji molekülleri olarak depolanır. Bu enerji depoları olmasaydı, sürekli yemek yeme ihtiyacı olurdu.  Ancak, tüketilen besinlerle harcanan enerji arasındaki denge bozulursa, enerji için yiyecek depolama iÅŸlevi gerçek bir soruna dönüÅŸür.   

Åžeker, yaÄŸ ve alkol fazla tüketildiÄŸinde, trigliserid adı verilen lipid molekülleri olarak vücutta depolanır. Bu yüksek konsantrasyonlu enerji kaynakları, geniÅŸleyebilme kabiliyeti olan, rezervuar hücreler olarak bilinen “yaÄŸ hücreleri”nde depolanır. Besin alımı, harcanan enerjiden fazla olduÄŸu sürece bunlar 100 katına kadar büyüyebilirler. Özellikle ÅŸekerlerden elde edilen vücut yağının depolanmasına lipogenez denir. Ayrıca, farklılaÅŸmamış hücreler de "yaÄŸ tabakalarını ÅŸiÅŸirmek" için bu hücrelerin içine girebilirler. Bu durum kalıcıdır; çünkü kilo kaybetmeyi baÅŸaran kiÅŸilerde bile, bu yaÄŸ hücresi artıkları sonsuza dek korunur. Bu, daha önce obez olan kiÅŸilerin neden diÄŸerlerine oranla daha kolay kilo aldığını açıklayabilir. 

Buna karşın, vücut enerjiye ihtiyaç duyduÄŸunda, yaÄŸ hücrelerinin içinde depolanmış olan trigliseridlerin bir bölümü salgılanır; kasların ve organların ihtiyaçlarını karşılamak için basit moleküllere veya karbonhidratlara dönüÅŸtürülür. Buna lipoliz, yani yaÄŸ yıkımı denir. Her bir yaÄŸ hücresinin hacmi azaldıkça, yaÄŸ dokusunun toplam hacmi de azalır.  EÄŸer yaÄŸ yıkımı yeterince uzun sürerse, kilo kaybı meydana gelir.   

YaÄŸ hacmini düÅŸürmenin iki yolu vardır: 

  1. lipogenezi yani yaÄŸ sentezlenmesini azaltmak, böylece yaÄŸ hücrelerinin balon gibi geniÅŸlemesini önlemek ya da depolanmış trigliseridleri kullanarak lipolizi, yani yaÄŸ yıkımını arttırmak. Normal koÅŸullarda vücut, anahtar oyuncularla (enzimler ve hormonlar) bazı faktörler (ilaçlar, aşırı protein tüketimi, omega 3'ün omega 6'ya oranı, stres vb. gibi) arasındaki iliÅŸkiyi, ihtiyaçlara göre dengelemeyi baÅŸarır.

    Bu nedenle, kilo kaybını etkinleÅŸtirmek için hem oyunculara hem de faktörlere hitap etmek terapötik açıdan önemlidir.
     
  2. Faktörler söz konusu olduÄŸu sürece, olaÄŸan tavsiye ÅŸudur: Besin alımınızı azaltın, daha fazla egzersiz yaparak harcadığınız enerjiyi artırın, dengeli biçimde beslenin, stresten uzak durmaya çalışın ve ilaç kullanımını kısıtlayın …

1. David Carslake, George Davey Smith, David Gunnell, Neil Davies, Tom IL Nilsen, Pål Romundstad. Confounding by ill health in the observed association between BMI and mortality: evidence from the HUNT Study using offspring BMI as an instrument. International Journal of Epidemiology, 2017; DOI: 10.1093/ije/dyx246

Ingilizce'den çeviri, NutraNews, Åžubat 2018



Cember-Online, 29.03.2024
Konuyla ilgili tüm soru veya önerileriniz için, bizimle temasa geçebilirsiniz: cember@cember-online.com


Cember Newsletter

Güncelleme ve bilgilendirmeleri düzenli olarak almak için, newsletterimize ücretsiz ve yükümlülüğü olmaksızın abone olabilirsiniz






        Kapat